Σε αυτό το μεταίχμιο της hip hop ιστορίας, με τόσους πολλούς να δηλώνουν φορείς και εκπρόσωποί του σήμερα, το καλύτερο που έχω να κάνω είναι να γυρνώ πίσω στις ρίζες μου και στα πιο χρυσά του χρόνια. Με αυτό τον τρόπο προσπαθώ να διατηρώ την αρχική του εικόνα αναλλοίωτη μέσα μου και τις αισθήσεις μου οξείες στο να αναγνωρίζω τα αυθεντικά του μηνύματα. Για πολλά από τα ελληνικά rap συγκροτήματα που τώρα μεσουρανούν και με έχουν γνωρίσει προσωπικά στο παρελθόν, έχω υπάρξει συνδετικός κρίκος με την πρώτη εποχή, που λόγω ηλικίας δεν πρόλαβαν. «This is what you made me» μπορούμε να πούμε, ως ενός βαθμού, ο ένας στον άλλον. Οι μαθητές μου σε εμένα και εγώ στο δάσκαλό μου, τον Rammellzee.

 Για να αρχίσει κανείς να κατανοεί τον Rammellzee, αν και αυτό δεν μπορεί να συμβεί ποτέ στην ολότητά του, πρέπει να γνωρίζει πως η όλη του τεχνική να πλάθει νέες λέξεις και να αναλύει τις παλιές βασίζεται στα Supreme Mathematics του Five Percent Nation. Ήταν μια εφηβική του επιρροή που αποδείχτηκε κομβική για το έργο του. Ένα από τα πρώτα βήματά του ήταν να εισάγει τη δική του αλφάβητο κατά το πρότυπο του 5% Nation, γνωστή και ως «Breakdown of Structure of all letter formations in Roman alphabet». Η street εκδοχή και χρήση της γλώσσας από τον ίδιο ονομάστηκε slanguage. Η εξοικείωση και η σχέση του με τις παλιές λέξεις περιγράφεται από μια φράση: «Assassin Knoweldges of the remanipulated». Κάπως έτσι επινόησα το όνομα Στίχοιμα. Αυτό που με έλκυσε στον Xplicit ήταν η κοινή μας αγάπη για το graffiti writing.  Η πυκνότητα και συχνότητα εναλλαγής των λεκτικών του εικόνων θυμίζει την πυκνότητα των γραμμών ενός wild style piece. Επιπλέον, η πυκνότητα πληροφορίας των στίχων του θυμίζει τις πολύπλοκες στολές του Rammellzee, ειδικά αυτή του Zee, η οποία είναι φορτωμένη με τόσα πράγματα που η κοινωνία πέταξε ως σκουπίδια, αλλά ο ίδιος τα θεωρεί ακόμα χρήσιμα. Ο Rammellzee σύστηνε τον εαυτό του ως «I am just a piece of disease and half machinery». Η κοινωνικοπολιτικά αιχμηρή πένα του Xplicit από την άλλη, με έπεισε ότι θα υπερασπιζόταν την κουλτούρα μας και τις δίκαιες πανανθρώπινες αξίες με διάρκεια και αφοσίωση. Μετά από την audition των πρώτων demos, ήθελα να τους δώσω ένα όνομα, προϊόν slanguage, που θα μπορούσε να συνδεθεί ιδεολογικά με τον Ikonoklast Panzerism του Rammellzee. Δεν μου έμενε άλλη επιλογή πέραν από τη μόλις μια που είχα κατά νου, εφόσον η λέξη «στίχοι» ηχητικά περιέχεται μέσα στη λέξη στοίχημα.

 Mια από τις πρώτες του στολές το 1984

Πέραν αυτού, το αρχικό της γράμμα, το Σ, σύμφωνα με τον Rammellzee μπορεί να «οπλιστεί». Τέσσερα ακόμα ελληνικά γράμματα μπορούν να οπλιστούν και αυτά είναι τα Θ, Υ, Φ, Ψ. Τώρα, το τι σημαίνει αυτό δεν είναι του παρόντος. Και συμπτωματικά, το κεφαλαίο Σ προσωπικά με χαρακτήριζε. Είχα επινοήσει τη λέξη ΣΤΡΟΦΕΔΡΑ για τον turntable record player (επίπεδο αναγνώστη αρχείων), σχήμα το οποίο διαδέχθηκε τον αρχικό κυλινδρικό record player aka φωνόγραφο. Και πάνω κάτω, εκείνες τις μέρες ήταν που ανακάλυψα την εξίσωση ΣΤΡΟΦΕΔΡΑ=1200ΜΚΙΙ=1280. Το γράμμα Σ, επίσης, εμφανιζόταν και κάπου αλλού στη δράση μου. Ήμουν ο ιδρυτής της turntablism ομάδας ΑΝΞΛΓΚΤΣ ΕΠΙΠΕΔΕΣ ΔΙΝΕΣ. Το Ανεξέλεγκτες γραφόταν επιτήδεια ημιάφωνο, χωρίς Ε, έτσι ώστε να είναι φόρος τιμής στους Invizibl Skratch Piklz, από τους οποίους συμπτωματικά έλειπε το e. Δεν πρόλαβα να ζητήσω από τον Ramm να αρχίσω να υπερασπίζομαι επίσημα τη στυλιστική λειτουργία ενός συγκεκριμένου γράμματος.  Δεν ήμουν έτοιμος πριν το 2010 και δεν το είχα άμεσα στο νου μου, αλλά αν το έκανα, θα ζητούσα να «υπερασπίζομαι τη λειτουργία του γράμματος» Σίγμα. Το πλήρωμα του χρόνου, όμως, ήρθε και ο βιαστικός δάσκαλός μου πρόλαβε να «δολοφονήσει την αιωνιότητα» αφήνοντας το Γήινο tank ακυβέρνητο. Μια θέση κενή που ουδέποτε θα καλυφθεί.

 Το κεφαλαίο Έψιλον στη Γοτθική καλλιγραφία σαν χαρακτήρας συμπίπτει (είναι) το κεφαλαίο ελληνικό Σίγμα. Ο Rammellzee εξηγεί, ότι αυτό συμβαίνει διότι το ίδιο το γράμμα έχοντας πλέον σώμα και γινόμενο άρμα, παίρνει αεροδυναμικό σχήμα για να μπορέσει να τρέξει. Έτσι, όλα τα μέρη αυτού του συγγενικού concept, άρχισαν να δένουν, όχι μόνο like pieces of puzzle complicated που λέει κι ο Rakim, αλλά και σαν εξαρτήματα μιας πανοπλίας. Ο ένας υπερασπίζεται τον letterism και ο άλλος τον lyricism. O ένας οπλίζει με wild style τα γράμματα, κάνοντας έτσι τις λέξεις bombing panzers και ο άλλος, ως lyricist, διαλέγει προσεκτικά τις λέξεις συνθέτοντας ολόκληρα κουπλέ με μηνύματα. Ο ένας διατάζει τα γράμματα να τρέξουν σε «στρατιωτικό σχηματισμό» (military formation) και ο άλλος απελευθερώνει τις λέξεις με την ανάσα του στοιχίζοντάς τες να επιτίθενται ως πολεμικά lyrics. O ένας, ως ο ιστορικά πρώτος MC των Rock Steady Crew έχοντας προϋπάρξει και ο ίδιος b-boy, εκπροσωπεί αυτό που αποκαλέστηκε στο Village Voice το 1981 ως «Physical Graffiti» και ο άλλος ως word painter εκπροσωπεί, αυτό που σήμερα εγκαινιάζω ως τίτλο, Lyrical Graffiti.

Οπλισμένα γράμματα

 Μέσα στο νου μου, αντηχεί ο επικός εκείνος ορισμός για τον MC που έχει δώσει τα πρόσφατα χρόνια ο Dynamite των Furious Five (δεύτερη σύνθεση). Με βεβαιότητα, πλέον, διαπιστώνω ότι ο Xplicit επάξια σηκώνει το βάρος του ορισμού αυτού για τον MC, κερδίζοντας μέχρι τώρα το «στοίχημα των στίχων, το Στίχοιμα του Rap», το οποίο με μια hip hop ιεροτελεστία τον επιφόρτισα να κουβαλά ως αποστολή. Του είχα μιλήσει για το δάσκαλό μου, χωρίς να έχω υπεισέλθει σε πολλές λεπτομέρειες και έκτοτε ένα θαύμα διαρκείας έχει κάνει την εμφάνισή του. Πείτε το συνειδητό, ασυνείδητο, υποσυνείδητο. Όλα στέκουν. Αμέτρητοι στίχοι του Xplicit μου θυμίζουν λόγια και έργα του Rammellzee. Εν αγνοία πάντοτε του ιδίου, ή τέλος πάντων όχι συνειδητά. Για μένα, η εξήγηση είναι μια, απλή και συνάμα σύνθετη. Πιστεύω ακράδαντα, ότι το hip hop έχει μια δύναμη, σαν αυτή που πιστεύουν οι Jedi ιππότες, που ρέει σαν αόρατο μαγνητικό υγρό και φέρνει μια αρμονία. Μια δύναμη που ενεργοποιεί το φαινόμενο της παράλληλης σκέψης, αν και αυτό εμφανίζεται παντού στην τέχνη, και τελικά συχνά ο ένας δημιουργός συμπληρώνει τον άλλον σκεπτόμενος το ίδιο ή κάτι πολύ κοντινό. Μια μορφή ακούσιας σιωπηλής συμπαντικής επικοινωνίας.

 Αποτέλεσμα είναι να γεννάται ένα παραγωγικό περιβάλλον, όπου όλες οι μονάδες που συμμετέχουν εργάζονται με κοινό σκοπό, τον ήχο, το στίχο και τη θεματολογία εν προκειμένω εφόσον μιλάμε για μουσική. Τρία τέτοια κορυφαία concepts που, συνειδητά όμως, εμφανίστηκαν στην ιστορία του hip hop και διαμόρφωσαν το μεγαλύτερο μέρος του σώματός του είναι η κοινότητα Five Percent Nation, το Zulu Nation και το Gothic Futurism.

 Συγκεκριμένα, το Five Percent Nation ή αλλιώς Nation of the Gods and the Earths (NGE), σχηματίστηκε τη δεκαετία του 1960 και επηρέασε πλατιά και βαθύτατα πολλούς από τους μεταγενέστερους καλλιτέχνες του hip hop. Έτσι, για παράδειγμα, όταν οι Pete Rock and CL Smooth μιλούν για την Mecca αναφέρονται στο Harlem, κατά τα πιστεύω του NGE. Θεωρούν, δηλαδή, ότι κάποια από τα μεγάλα αστικά κέντρα των ΗΠΑ είναι αντικατοπτρισμός των ιερών εδαφών από τις μακρινές πατρίδες τους και φαντάζονται ότι, μεταφορικά, ζουν εκεί. Το ίδιο, σαφώς, κάνει και η reggae μουσική σε όλο της το φάσμα με τις διάφορες ορολογίες της. Άλλωστε, πολλά τοπωνύμια και συνοικίες της Νέας Υόρκης έχουν ονόματα που παραπέμπουν σε μακρινά μέρη. Για παράδειγμα, Jamaica, στο Queens, κάτι αντίστοιχο με τα προσφυγικά ονόματα στη χώρα μας. Οπότε με αυτό τον τρόπο, διατηρούνται ζωντανές οι μνήμες και οι ρίζες, δημιουργώντας τη ψευδαίσθηση ότι νοητά είσαι εκεί.

 Το δεύτερο παράδειγμα, είναι η ταινία Zulu του 1963, η οποία αποτέλεσε την ιδέα για την επανένωση και ανασυγκρότηση του «απανταχού έθνους των Zulu». Αν και, η εν λόγω «εθνική» ταυτότητα ήταν εντελώς εικονική, σαφώς περισσότερο μουσική. Επιπρόσθετα, οι αναφορές στο διάστημα, μιας και ήταν το όραμα της διαστημικής εποχής τότε, που τροφοδοτούνταν τόσο από τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τη λογοτεχνία, είχαν ως εύλογη ηχητική επένδυση το electro funk. Τον ήχο που έβγαινε από τα τότε σύγχρονα ηλεκτρονικά μουσικά όργανα. Η θεματολογία ήταν προφανής. Αφροκεντρικότητα και Αφροφουτουρισμός, αν και αυτό ήταν ένα concept που προϋπήρχε, απλώς τότε εξαπλώθηκε περαιτέρω. Τα νέο εικονικό περιβάλλον που γεννήθηκε ήταν, επομένως, ανάλογο. Ενδεικτικά παραθέτω το στίχο «hanging out, in New York Serengeti» των Rockers Revenge. Μεγαλουπόλεις σαν την Νέα Υόρκη φάνταζαν πλέον ως η αστική ζούγκλα του Δυτικού κόσμου. Κοινός παρανομαστής, λοιπόν, σε αυτά τα δυο concepts, η Αφρική, το Islam και οι αραβικές χώρες που αποτέλεσαν αφορμή για τόσα ονόματα -κυρίως σε DJs και MCs.

 Τέλος, last but not least, ως τελευταίο παράδειγμα στέκεται ο «Ένας απέναντι στις 720ᵒ». Ο Rammellzee πρεσβεύει τη θεωρία ότι το (graffiti) writing είναι η αναβίωση και διαιώνιση της στρατιωτικής Ρωμαϊκής καλλιγραφίας (italics), ξεκινώντας από το 147 π.Χ. (έναρξη της Ρωμαϊκής περιόδου), η οποία επινοήθηκε για λόγους κρυπτογράφησης και προστασίας των στρατιωτικών εγγράφων και μυστικών. Με αυτό τον τρόπο, έφερε σε ύπαρξη το δικό του χωροχρόνο που ονόμασε Gothic Futurism.

 Στην επόμενη σελίδα της ιστορίας του writing, κατά τον Rammellzee, η δυσανάγνωστη (wild style) καλλιγραφία πέρασε στα χέρια των Καθολικών μοναχών. Εκείνοι οι άνθρωποι ήταν οι κατ’ επάγγελμα writers αντιγράφοντας με το χέρι όλα τα βιβλία της εποχής. Κυρίως τη Βίβλο, αλλά και ότι άλλο μπορεί να αφορούσε κάποια δογματική μεταρρύθμιση. Όσοι μοναχοί τότε είχαν δογματικές διαφωνίες έμεναν στο κοινωνικό περιθώριο -κάτι σαν την κόλαση. O Ramm, ωστόσο, ως διδακτός του Five Percent Nation, δεν πίστευε σε κάποιον συγκεκριμένο θεό και για αυτό οι δυο θεωρίες του (Gothic Futurism και Ikonoklast Panzerism) τοποθετούνται ιδεολογικά στο ότι το “graffiti in all its extremes it is anti-religion”. Το κοινό σημείο των σύγχρονων writers με τους μοναχούς του Μεσαίωνα είναι ότι η δυσανάγνωστη καλλιγραφία των «διαφωτισμένων γραμμάτων» γεννά ένα φόβο στην κοινωνία, μια διανοητική τρομοκρατία (intellectual terrorism). Όπλο τους τώρα είναι τα λεξικά, οι λέξεις, η γλώσσα. Η σοφία που κρύβεται στις λέξεις. Η ψυχή της γλώσσας και η λεξιπλαστική της δύναμη. Αυτή ή γραφή στο τοίχο, όσο παιδική και αν φαντάζει, αν μια μέρα θωρακιστεί με κοινωνικοπολιτικό λόγο, θα γίνει κίνημα. Θα γίνει θάλασσα.

Ο Rammellzee σε ένα Καθολικό ναό στην Ιταλία

 Επιστρέφοντας, λοιπόν,  στο timeline του writing, στη μετά-ρωμαϊκή περίοδο κατά τον Rammellzee, ξεκινά το «έτος μηδέν για τον Γοτθικό Φουτουρισμό», σημαίνοντας το τέλος της Γοτθικής περιόδου. Συγκεκριμένα, το έτος 1440μ.Χ. ξημέρωσε η εποχή των μηχανών. Των τυπογραφικών μηχανών. Αν και για την ακρίβεια το ημερολόγιο έδειχνε το έτος 1439, το στρογγυλοποιούμε ένα χρόνο μετά, με τη λογική ότι η επιτυχής εφαρμογή της εφεύρεσης του Γουτεμβέργιου είχε σαν αποτέλεσμα την κατασκευή πολλών τυπογραφικών μηχανών που τέθηκαν σε λειτουργία για να αρχίσουν να τυπώνουν μαζικά. Το στρογγυλοποιούμε, επίσης, (όχι εγώ, ο ίδιος ο Rammellzee) για το λόγο ότι ο αριθμός 1440 είναι το διπλάσιο του 720. Τέσσερεις κύκλοι. Τέσσερα ciphers. Και ως εξ αρμονικού θαύματος, συμπτωματικά η φράση hip hop γραμμένη με ελληνικούς χαρακτήρες, ΧΙΠ ΧΟΠ, έχει λεξάριθμο….1440! Αυτή ήταν η δεύτερη αλφαριθμητική εξίσωση που ανακάλυψα –αν και αυτό δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός μου. 

 Μου έμενε, ωστόσο, μια ακόμα ανακάλυψη-συνειδητοποίηση που σχετίζεται με τον αριθμό 720 (δύο κύκλοι, δύο ciphers). Ο αριθμός 720 είναι το άθροισμα των γωνιών του πρώτου Πλατωνικού στερεού. Του τετράεδρου. Το στερεό με το μικρότερο αριθμό εδρών. Είναι, επομένως, ο ελάχιστος αριθμός μοιρών που χρειαζόμαστε για να ανεβούμε από το δισδιάστατο χώρο στον τρισδιάστατο. Ο ελάχιστος αριθμός μοιρών που απαιτούνται, ώστε τα γράμματα να αποκτήσουν σώμα και όγκο προκειμένου να δραπετεύσουν από την επιφάνεια μιας σελίδας, είτε είναι χαρτί, τοίχος, ή τραίνο και να γίνουν αυτόνομα άρματα. Panzers και letter racers. Ως αποτέλεσμα, λοιπόν, όλων αυτών των παραδειγμάτων, επαληθεύεται περίτρανα αυτό που τόσο εύστοχα συνόψισε ο Grandmaster Caz σαν εγκυκλοπαιδική κατακλείδα: «Hip hop did not invent anything. It reinvented everything».

Στίχοιμα - Μηχανές (2012)

Παρακάτω, λοιπόν, παραθέτω μερικά παραδείγματα στα οποία διαπίστωσα ομοιότητες και παραλληλίες ανάμεσα στους στίχους του Xplicit των τελευταίων ετών και στο σύνολο του έργου του Rammellzee.

Racerism. «Since before Zeus I have architected the word waiting these letters that race. It is the last or the Athenian sports. From Pericles to Socrates». Τουλάχιστον, εγώ, αυτό άκουγα μέσα από το track Σ1 του «The Biconicals of Rammellzee». Συζητώντας το, όμως, με μια Σικελή «Αγγελική Δολοφόνο» που γνώριζε προσωπικά τον ίδιο τον Rammellzee και την Carmela εισέπραξα την απάντηση «είστε απάλευτοι εκεί κάτω στην Ελλάδα; Τι πίνετε; Δεν λέει Athenian. Λέει Ardenian.» Η αναζήτηση αποκάλυψε ότι Arden είναι μια περιοχή στα σύνορα Γαλλίας και Βελγίου, εκεί που ο Χίτλερ έχασε την τελευταία μάχη στον WWII. Η ιστορική σύνδεση με το αντικείμενό μας είναι ότι η εν λόγω περιοχή φημίζεται επίσης και για μια εκλεκτή ράτσα αλόγων. Τα άλογα του Arden, διαλέγονταν για τη Πραιτοριανή φρουρά και συνοδεία του Ιούλιου Καίσαρα. Μένει απλώς αίνιγμα στο στίχο εκείνο, το γιατί ο Ramm συνεχίζει αναφέροντας τον Περικλή και το Σωκράτη. Διότι εγώ, σαν τον Γαλιλαίο εξακολουθώ να επιμένω ότι ακούω Athenian. Όπως και να έχει, παρόλα αυτά, ο Xplicit έγραψε ένα στίχο που στηρίζει αυτό που ονόμασα lyrical racerism. «Είναι το λογικό που το σκοτώνει το άδικο, και αν είναι ιππόδρομος η φάση ή κάτι ανάλογο, ο στίχος πρέπει να είναι η ντόπα μες το άλογο». (Bouklas & Xplicit– Καλύτεροι). Στο δίσκο Θάλασσα, περιλαμβάνεται το κομμάτι Ταχύτητα, του οποίου οι στίχοι, προφανώς, είναι συναφείς θεματολογικά και δε χρειάζεται να αναρτηθούν εδώ στο σύνολό τους.

O Rammellzee σε ένα stallion

Bouklas beats Vol 1

Panzerism. H θεωρία του Ikonoklast Panzerism βασίζεται στην ιδέα ότι τα γράμματα μετατρέπονται σε οπλισμένα άρματα, tanks εδάφους, μαχητικά διαστημόπλοια και κάθε άλλο πολεμικό μέσο προκειμένου να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, παίρνοντας πίσω ότι ήταν δικό τους. Αυτός ο εικονοκλαστικός πόλεμος δεν είναι φυσικός και αιματηρός. Είναι διανοητικός και φιλοσοφικός. Αφορά τη γλώσσα και τα σύμβολά της. Τα γράμματα. Στο track «Όπλα», ο Xplicit με τον Dask συστήνονται ως lyrical tanks. Αυτή τη φορά οι στίχοι ως λεκτικές εικόνες (ένα επίπεδο πάνω από το lettering) συμμετέχουν στον «εικονοκλαστικό πόλεμο ενάντια στα πρότυπα που η κοινωνία θέλει να επιβάλει ως κατάλληλα» να ακολουθηθούν. «Φτιάχνουμε όπλα κάνουμε κόλπα/ αν πέσει ντόπα πάνω στο χαρτί /γίνεται βόμβα στο 'πα έξω παίζει πόλεμος και κόντρα, κόντρα σε όλα/ φτιάχνουμε όπλα, φτιάχνουμε όπλα /κάνουμε κόλπα αν πέσει ντόπα στο χάρτι γίνεται βόμβα/ στο 'πα έξω παίζει πόλεμος και/ κόντρα ενάντια σε όλα μάγκα μου φτιάχνουμε όπλα. (X-plicit) Είναι τα λυρικά τάνξ φτιάχνουμε όπλα για fans/ σαν την Montana που οπλίζει γκραφιτάδες με cans/ φτιάχνουμε όπλα για κάθε πούστη που κάνει κόλπα/ για όποιον δεν γουστάρω και ακόμα δεν του το 'πα/ όπλα σε κάθε μπάτσο και τσάτσο κόντρα/ βόμβα σε κάθε κωλομάγαζου την πόρτα/ στο 'πα δεν γράφουμε κουπλέ φτιάχνουμε όπλα/ εγώ και όλοι οι mcs που 'ναι στα κόλπα, /όπλα σε κάθε σκύλλα κάθε ξεφτύλα/ κόντρα σε πολιτικούς που θέλουνε το χρήμα όπλα/ κόντρα στην πρέζα κόντρα στην ντρόγκα, /όπλα κόντρα στην λέζα κόντρα στην πόζα /βόμβα θέλω να φτιάξουμε μια βόμβα σαν αυτή που βάλανε στην Οκλαχόμα/ για όλα τα μουνόπανα που κρίνουν απ 'το χρώμα/ θα φτιάχνουμε όπλα όσο ζούμε ακόμα, /γιατί οι άλλοι έχουν όπλα κανονικά με σφαίρες που τρυπάνε κορμιά/ γι' αυτό και κάθε κουπλέ μας μοιάζει με βόμβα/ γιατί μ 'ένα στυλό φτιάχνουμε όπλα, μουνιά! (Dask, Στίχοιμα 2010). Το ίδιο, πάνω κάτω, συμβαίνει και στο gangsta rap. Πρωτοπόροι του είδους, όπως κυρίως ο Ice-T, παρέβαλε τους στίχους του με σφαίρες και ναρκωτικά και είχε σαν motto το “dropped down the gun, picked up the mic”

O Ramm με απανασκευασμένα όπλα (Από παιχνίδια πεταμένα στα σκουπίδια)

Ωκεανός. «RΑΜΜ:ΣLL:ZΣΣ is an equation. He’s not even really a person. The RΑΜΜ:ΣLL:ZΣΣ, rubbish, ocean with an Alpha 50%. Sigma is down from Epsilon. RΑΜΜ:ΣLL:ZΣΣ is a very recluse thinker. If he’s alive at all. We are not sure.» (Style Wars 2002 anniversary). Ο Rammellzee μιλούσε ανελλιπώς για τον ωκεανό στο έργο του. Θες γιατί το φυσικό πρόσωπο κάτω από όλες αυτές τις μάσκες είχε Μεσογειακό DNA στο αίμα του, θες γιατί η Gotham City, η οποία είναι η Νέα Υόρκη και αποκαλούταν έτσι  από την εποχή που άρχισαν να κτίζονται τα μεγάλα Γοτθικού ρυθμού κτήρια της, είναι παράκτια του Ατλαντικού; Μάλλον ο λόγος είναι κάτι παραπάνω. Μιλούσε συχνά για τις καταδύσεις. Είχε στα κοστούμια του ένα κράνος των παλαιών δυτών που μεγαλοπρεπώς στεκόταν στη μέση του Battle Station. Ο Dave Tompkins αναφέρει πως τόσο στο Beat Bop όσο και στις προσωπικές τους συζητήσεις του μιλούσε για την κατασκευή υποβρύχιων πόλεων. Οι σκέψεις και οι συνειρμοί που μπορούμε να κάνουμε είναι πάμπολλοι. Όλοι, όμως, συγκλίνουν. Όταν κανείς ψάχνει, καταδύεται στον κόσμο της γνώσης. Όπως λέει ο X στο ομώνυμο Θάλασσα «εμένα μ’ άρεσε να ψάχνω μες στη γνώση τους». Η άβυσσος, όσο σκοτεινή και αν είναι, είναι ωστόσο γεμάτη ζωή, γεμάτη πληροφορία. Όταν ο Rammellzee ολοκλήρωσε το ταξίδι του στη Γη, ο Buckethead έγραψε για αυτόν το ορχηστρικό tribute Hero of the Abyss. Τελικά, το φυσικό σώμα του ηγέτη των Tag Master Killers αναπαύεται αποτεφρωμένο σε μια μινιατούρα Αιγυπτιακής πυραμίδας. Η απάντηση του Χ, ο οποίος «στέκεται στο ακρωτήρι του λόγου» (Φάρος, Θάλασσα outtake), αποτελεί τον ξεκάθαρα πιο hip-hopκεντρικό στίχο του δίσκου. «Όταν τελειώσουν όλα αφήστε με εδώ/ γιατί έχω τάξει αυτή την θάλασσα εκεί κάτω να δω/ κλείστε τις πόρτες και βαμμένο θάψτε όλο το car/ την μια μεριά να βάψει ο Jasone και την άλλη ο Bizarre» (Βαγόνι, Θάλασσα). Αν γυρίσουμε τώρα, λίγο πίσω στο χρόνο και τα αστυνομικά χρονικά, θα δούμε ότι πολλά βαγόνια του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της Νέας Υόρκης, όταν παλιώνουν καταποντίζονται στον Ατλαντικό, αντί να οδηγηθούν στο χυτήριο. Βαγόνια που φέρουν πάνω τους έργα graffiti που, είτε δεν πρόλαβαν να φωτογραφηθούν από τους ίδιους τους δημιουργούς τους λόγω σύλληψης, ή άλλους freelance φωτογράφους της εποχής. Αυτά τα βαγόνια λοιπόν, παρότι πάντα θα υπάρχει η πιθανότητα να φωτογραφήθηκαν από την ίδια την αστυνομία της ΝΥ ως ενοχοποιητικά στοιχεία παράνομου graffiti, τα περισσότερα από αυτά θα παραμείνουν για πάντα αφανή και παροπλισμένα στην τελική τους yard, την άβυσσο.

Η πυραμίδα που φυλάσσονται οι στάχτες του Rammellzee

Κύτταρο Live, 2018

 Η ώρα πέρασε, και ως εδώ το άρθρο αυτό έχει ξεπεράσει τις 2500 λέξεις. Εγώ μόλις ζεστάθηκα αλλά ας κάνω μια παύση. Πιστέψτε με, είναι άλλα τόσα τα κοινά ανάμεσά τους που θα μπορούσα να παραθέσω και κάλλιστα θα μπορούσαμε να τα πούμε ζωντανά σε μια από τις διαλέξεις μου. Κοιτώντας αυτούς τους δυο καλλιτέχνες, Rammellzee και Στίχοιμα, έτσι για να κλείσω με μια σύνδεση θα έλεγα το εξής. Αυτά τα δυο παιδιά, ο Βαλάντης και η Μαρίνα, ήταν ήδη συγκρότημα όταν με γνώρισαν, πριν 20 χρόνια. Είχαν ταλέντο και θα έκαναν μουσική, από δική τους παρόρμηση και όχι χειραγωγούμενοι, έτσι κι αλλιώς. Μπορεί να μη λέγονταν Στίχοιμα σήμερα, αλλά μουσική και ανάλογη καριέρα θα έκαναν, γιατί το έχουν. Απλώς εγώ, λόγω της θέσης μου τη δεδομένη στιγμή, βοήθησα να μπει το νερό στο αυλάκι με συνοπτικές διαδικασίες. Και φυσικά με το παρόν άρθρο δεν υπονοώ καμία εξίσωση ανάμεσα στους δυο σχήματα. Ο Rammellzee ήταν μεγαλύτερος από όλο το hip hop και δε θα ξαναβγεί άλλος. Όλοι οι άλλοι Panzerists και Futurists το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποτελέσουμε μια μικρογραφία του.

Το Lp "Biconicals of The Rammelzee" , Gomma Records

Κοιτώντας, τώρα, το ρεύμα του χρόνου, με το δάσκαλό μου να φεύγει από το προσκήνιο το 2010 και τις Μηχανές να κυκλοφορούν δυο χρόνια μετά, αυτά τα δυο καλλιτεχνικά σχήματα μοιάζουν σαν ένα δικωνικό στερεό. Δυο κώνοι φωτός, που ο ένας αγγίζει κατά κορυφήν τον άλλον, και εγώ στέκομαι ακριβώς στο σημείο της επαφής τους. Συνοψίζοντας, λοιπόν, το θαυμαστό που θέλω να επισημάνω με το άρθρο αυτό είναι πως από τη μεριά των δικών μας παιδιών ό,τι έγινε, έγινε ανεπιτήδευτα. Αυτή είναι η ομορφιά, η αρμονία, η δύναμη, η γοητεία, η Υπερ:Συμμε3 του hip hop.

Loyal-T73 (Phase3)

Ionic Treatise by Zeta-T, 2019